Balen (BE) : Kritische bemerkingen bij de lopende aanvraag tot uitbreiding van het Hondapark te Olmen tot permanente omloop voor gemotoriseerde sporten

Persbericht

Inleiding en situering

Reeds jaren bestaat de problematiek van de inplanting van terreinen voor motorsporten en andere lawaaisporten. De Vlaamse regering heeft in het verleden beslist dat hiervoor definitieve oplossingen moeten worden gezocht. Daarom gaf ze de provincies de opdracht om in Vlaanderen minimaal 12 en maximaal 15 terreinen voor te stellen, die voldoen aan de door de Vlaamse regering opgestelde criteria. Voor de provincie Antwerpen werd het quotum vastgesteld op minimaal 3 en maximaal 4 terreinen.
Tevens besliste de Vlaamse regering dat ook de bestaande tijdelijke en permanente omlopen die reeds over specifieke infrastructuur beschikken en die kunnen voldoen aan het goedgekeurde afwegingskader kunnen opgenomen worden in de selectie van dergelijke locaties. 
De provincie Antwerpen heeft in februari een dossier ingediend waarin ze 4 bestaande omlopen voorstelt om erkend te worden als permanente omloop. Dit zijn :

• Balen: Hondapark
  
• Brecht: Kraaienhorst
  
• Grobbendonk: zoekzone
  
• Westerlo: Rooiveld.
  

Niettegenstaande het een belangrijk deel van haar opdracht was, heeft de provincie niet gezocht naar andere mogelijke locaties naast de (legale en illegale) bestaande terreinen. De hulpmiddelen die de provincie ter beschikking had (zoekzonekaarten, afwegingskader, …) werden niet aangewend om nieuwe locaties te zoeken waar last voor omwonenden, milieuproblemen, e.d. minder verstrekkende gevolgen zouden hebben. Doordat de provincie van oordeel is dat het initiatief tot uitbouw van dergelijke terreinen ligt bij de private sector wenst ze zich enkel te engageren om een correct juridisch kader te scheppen voor bestaande omlopen.  Dit betekent onder meer dat de provincie nauwelijks gebruik heeft gemaakt van zoekzonekaarten: daarin worden mogelijke locaties aangeduid waar reeds veel lawaai of milieuhinder is (o.a. industriegebieden). Indien de provincie gebruik had gemaakt van deze kaarten zou tot andere locaties besloten zijn.
Andere provincies, zoals Limburg, hebben  een heel ander standpunt ingenomen. De provincie Limburg meer bepaald heeft geoordeeld dat deze materie te belangrijk was om aan het privé initiatief over te laten, en is zelf actief gaan zoeken naar locaties die voor alle belanghebbenden (milieu, omwonenden, sportbeoefenaars, gemeentebesturen) een bevredigende oplossing gaf. 4 terreinen werden onlangs door de Vlaamse regering voor Limburg erkend.
Het voorstel van de provincie Antwerpen werd voor een eerste maal beoordeeld door een technische commissie op Vlaams niveau op 7 april. In haar advies keurde deze commissie keurde 2 locaties  af, met name deze van Westerlo en van Brecht.
Voor Balen en Grobbendonk werden ernstige bedenkingen geformuleerd. Wat het Hondapark te Balen betreft, dient het onderzoek opnieuw uitgevoerd te worden.

Wat betekent deze aanvraag concreet voor het Hondapark te Balen?

Op dit ogenblik is de omloop weinig multifunctioneel: het gaat bijna uitsluitend over de trainingsmogelijkheden voor motorcrossers en occasioneel quads (4X4). Enkele keren per jaar vindt er een wedstrijd plaats. Niettegenstaande de vergunning voor het terrein dagelijkse openingsuren mogelijk maakt, is het terrein op maandag en vrijdag gesloten en de dagen geopend van 13u tot 18u.
De sportmogelijkheden zullen in de toekomst zeer sterk uitgebreid worden: naast de huidige trainingsfaciliteiten wil het terrein mogelijkheden bieden voor karting, kartcross, motortrial, trial, supermoto, quad, autocross, 4X4. Daarnaast zou er ook nog mogelijkheden moeten zijn voor zachtere recreatie zoals paintball, boogschieten, paardensport, adventure, mountainbike, oriëntatieloop, hondensport. Kleiduifschieten en luchtsport zouden uitgesloten worden. 
Al deze sporten kunnen enkel uitgevoerd worden indien er een aanzienlijke uitbreiding van  de feitelijke openingsuren zal plaats hebben én het terrein in oppervlakte zal verdubbelen tot zo’n 20 ha. Het gemeentebestuur van Balen heeft hiervoor reeds haar toestemming gegeven.
Tenslotte dient hier te worden vermeld dat, niettegenstaande de provincie de opdracht heeft een locatie op haar eigen grondgebied te selecteren, er plannen bestaan of bestonden tot uitbreiding van het terrein naar de provincie Limburg.

Wat zijn de concrete gevolgen van dergelijke uitbreiding?

• Aanzienlijke uitbreiding van de openingsuren, waardoor zowel tijdens de weekdagen en weekends permanent hinderlijk lawaai zal gemaakt worden
  
• Aanzienlijke uitbreiding van de oppervlakte van het terrein, van ongeveer 7 ha tot 20 ha. Hiervoor zou vooral bosgebied opgeofferd worden.
  
• Het toegenomen aantal sporten zal ook aanzienlijk meer volk trekken. Dit betekent meer verkeersoverlast op de smalle landelijke wegen. 
  
• Samen met de verkeerstoename zal de verkeersonveiligheid voor de zwakke weggebruiker (fietser en voetganger) aanzienlijk toenemen
  
• Het toegenomen verkeer een het toegenomen aantal bezoekers zal de globale milieulast ernstig vergroten.
  

Wat zijn de belangrijkste bezwaren?

• Lawaaihinder: de gemeente heeft in het verleden deze locatie uitgekozen om zo min mogelijk hinder voor de omgeving te betekenen. Ze gaat er ook prat op dat er bijna geen klachten zijn. De feiten zijn enigszins anders: vooreerst situeert het terrein zich op de grens met de provincie Limburg. Rekening houdende met de heersende windrichtingen worden in de eerste plaats de direct omwonenden permanent met lawaai geconfronteerd. Maar daarnaast vooral woonkernen in Limburg, met name de Immert in Heppen-Leopoldsburg en Gerhees te (Oost)ham. Ook de Balense woonkernen de Stotert te Olmen en Schoorheide hebben meer dan geregeld hinder van het terrein. Last but not least ligt in de directe nabijheid (500m) een zone voor verblijfsrecreatie.
  
• Natuurwaarde: de omloop ligt in agrarisch waardevol gebied, op enkele honderden meter van 2 natuurgebieden, van een waterwinningsgebied, van een vogel- en habitatrichtlijngebied, en aan Limburgse zijde van een stiltegebied. De aanpalende Gerheserheide is broedgebied voor de zeldzame nachtzwaluw. 
  
• Vervuiling: Het Hondapark ligt naast een beek – de Heiloop - die behoort tot de bovenloop van de Grote Nete, en heeft in het verleden een vergunning aangevraagd om hierin haar afvalwater te lozen. De bovenloop van de Grote Nete, met Heiloop, heeft een Europese bescherming als habitatrichtlijngebied o.a. omwille van de kwaliteit van de waterlopen en het voorkomen van zeldzame vissoorten.
  
• Zoneplannen: zowel voor de provincie Antwerpen als Limburg is het hele grensoverschrijdende gebied gepland als een gebied voor laagdynamische toeristische activiteiten (wandel- en fietspaden) en delen ervan, omwille van de hoge natuurwaarden, als stiltegebied. Zowel de gemeenten Ham en Leopoldsburg als de Vlaamse Land Maatschappij (VLM) investeren  veel geld in de herinrichting van de Gerheserheide met ondermeer de aanleg van wandel- en fietspaden. De totale kostprijs wordt geraamd op 820.000,00 EUR, waarvan reeds een groot deel werd uitgevoerd;   Deze investeringen zijn nutteloos als door toenemende crossactiviteiten de recreanten vogels en andere dieren naar elders worden vergejaagd. 
  
• Betrouwbaarheid van de uitbater: Enkele jaren geleden werd een nieuwe milieuvergunning uitgereikt aan de uitbaters. Aangezien de omloop niet aan alle voorwaarden van de vergunning voldoet, is deze milieuvergunning geschorst. Niettegenstaande klachten blijft de omloop geopend en werden bomen in het bosgebied gerooid. 
  
• Heimelijk? De hele aanvraag tot uitbreiding van het Hondapark loopt zonder de omwonenden te kennen. De aanliggende gemeenten, die ruim delen in de last van de omloop, waren niet eens op de hoogte van de aanvraag!!! Veeleer toevallig zijn omwonenden op de hoogte geraakt van de recente ontwikkelingen. Het gemeentebestuur van Balen neemt hierin een dubbelzinnig standpunt in: enerzijds verklaren ze dat de last voor de omgeving niet mag toenemen, anderzijds steunen ze de aanvraag en de mogelijke uitbreiding van de openingsuren.
  

Wat wensen wij als omwonenden?

• Geen uitbreiding van het Hondapark! De draagkracht van de omwonenden is maximaal aangesproken. Meer last kan er niet meer bij. We wensen de uitvoering van de grensoverschrijdende plannen voor dit gebied met opwaardering van zijn natuurwaarden en als stiltegebied. Dit houdt ook in de stimulering van laagdynamische recreatieve en toeristische activiteiten.
  
• Op langere termijn een overleg over de openingsuren van het terrein met als resultaat geregelde lawaaivrije weekeinden, zoals dit ook in Vlarem wordt voor zien.
  
• Een open communicatie en berichtgeving over de ontwikkelingen van dit dossier.
  
• In het zoeken naar geschikte locaties dient de provincie gebruik te maken van de zoekzonekaarten die meer gepaste gebieden met reeds aanwezige hoge geluidslast en/of beperkte milieuwaarde aanduiden.