HAM/OLMEN - Omwonenden van het Hondapark, het motorcrosscircuit van ex-wereldkampioen Eric Geboers in Olmen, maken zich zorgen over een mogelijke uitbreiding van de (lawaaierige) activiteiten. Aanleiding is de intentie van het provinciebestuur van Antwerpen om er een permanent motorcrosscircuit van te maken.
"Tot nog toe werd het Hondapark eerder occasioneel gebruikt voor trainingen en enkele keren per jaar voor wedstrijden"zegt Marc Goossens. "Maar nu zou het circuit permanent gebruikt worden, niet enkel voor motorcross, maar ook voor karting, trial, quad, autocross en 4x4's. Andere mogelijkheden zijn sporten, die tot de wat zachtere recreatie behoren als paintball, boogschieten, paardrijden, adventure, mountainbike, oriëntatieloop en hondensport. Die uitbreiding van het aanbod kan enkel als ook de openingsuren uitgebreid worden en de oppervlakte toeneemt van zeven hectaren nu naar twintig hectaren, ten koste van een bosgebied. Het gemeentebestuur van Balen gaat alvast akkoord, ook al zijn er nu uitbreidingsplannen richting Limburg."
De gevolgen blijven volgens [...] niet uit. "We vrezen voor lawaaihinder, verkeersoverlast en -onveiligheid en milieuoverlast. Afhankelijk van de windrichting dreigen er problemen voor Immert (Heppen), Gerhees (Oostham), Stotert (Olmen), Schoorheide (Balen) en de zone voor verblijfsrecreatie, die op vijfhonderd meter van het crossterrein ligt."

Dubbelzinnige houding
[...] vindt het niet kunnen dat de omwonenden eerder toevallig van het voornemen hoorden "Zelfs de buurgemeenten bleken niet op hoogte. De houding van het gemeentebestuur van Balen is dubbelzinnig: men wil geen toename van de overlast, maar men steunt wel de verhoging van het aantal openingsuren."

Volgens Mark Dammen, verantwoordelijke van de club die het Hondapark beheert, staat nog niets vast van een uitbreiding. "Eigenlijk verandert er niets aan de zaak. Het Hondapark is al 32 jaar een permanent motorcrossterrein. De uitbreiding staat ook nog helemaal niet vast. De Vlaamse regering moet beslissen waar dat zal gebeuren. Ook als die uitbreiding hier komt, zal ik zo veel mogelijk overlast voor de buurtbewoners voorkomen", verklaart hij. 

Publicaties in Nieuwsblad, Laatste Nieuws, Belang van Limburg.

Redactie "Red deRust" : Men heeft NIETS gedaan om de  overlast voor de buurtbewoners voorkomen : geen geluidsbermen, geen bronbeperkende maatregelen met permanentie controle, men geeft het zelfs toe : "in vele gevallen zelfs nauwelijks sprake is van een degelijke controle. Laat nu net het excessief lawaai zijn die de grootste vijand is. “Als de motoren zo luid blijven als nu het geval is, mogen we allemaal binnen afzienbare tijd onze deuren sluiten“, klonk het in koor..."

Inleiding en situering

Reeds jaren bestaat de problematiek van de inplanting van terreinen voor motorsporten en andere lawaaisporten. De Vlaamse regering heeft in het verleden beslist dat hiervoor definitieve oplossingen moeten worden gezocht. Daarom gaf ze de provincies de opdracht om in Vlaanderen minimaal 12 en maximaal 15 terreinen voor te stellen, die voldoen aan de door de Vlaamse regering opgestelde criteria. Voor de provincie Antwerpen werd het quotum vastgesteld op minimaal 3 en maximaal 4 terreinen.
Tevens besliste de Vlaamse regering dat ook de bestaande tijdelijke en permanente omlopen die reeds over specifieke infrastructuur beschikken en die kunnen voldoen aan het goedgekeurde afwegingskader kunnen opgenomen worden in de selectie van dergelijke locaties. 
De provincie Antwerpen heeft in februari een dossier ingediend waarin ze 4 bestaande omlopen voorstelt om erkend te worden als permanente omloop. Dit zijn :

• Balen: Hondapark
  
• Brecht: Kraaienhorst
  
• Grobbendonk: zoekzone
  
• Westerlo: Rooiveld.
  

Niettegenstaande het een belangrijk deel van haar opdracht was, heeft de provincie niet gezocht naar andere mogelijke locaties naast de (legale en illegale) bestaande terreinen. De hulpmiddelen die de provincie ter beschikking had (zoekzonekaarten, afwegingskader, …) werden niet aangewend om nieuwe locaties te zoeken waar last voor omwonenden, milieuproblemen, e.d. minder verstrekkende gevolgen zouden hebben. Doordat de provincie van oordeel is dat het initiatief tot uitbouw van dergelijke terreinen ligt bij de private sector wenst ze zich enkel te engageren om een correct juridisch kader te scheppen voor bestaande omlopen.  Dit betekent onder meer dat de provincie nauwelijks gebruik heeft gemaakt van zoekzonekaarten: daarin worden mogelijke locaties aangeduid waar reeds veel lawaai of milieuhinder is (o.a. industriegebieden). Indien de provincie gebruik had gemaakt van deze kaarten zou tot andere locaties besloten zijn.
Andere provincies, zoals Limburg, hebben  een heel ander standpunt ingenomen. De provincie Limburg meer bepaald heeft geoordeeld dat deze materie te belangrijk was om aan het privé initiatief over te laten, en is zelf actief gaan zoeken naar locaties die voor alle belanghebbenden (milieu, omwonenden, sportbeoefenaars, gemeentebesturen) een bevredigende oplossing gaf. 4 terreinen werden onlangs door de Vlaamse regering voor Limburg erkend.
Het voorstel van de provincie Antwerpen werd voor een eerste maal beoordeeld door een technische commissie op Vlaams niveau op 7 april. In haar advies keurde deze commissie keurde 2 locaties  af, met name deze van Westerlo en van Brecht.
Voor Balen en Grobbendonk werden ernstige bedenkingen geformuleerd. Wat het Hondapark te Balen betreft, dient het onderzoek opnieuw uitgevoerd te worden.

Wat betekent deze aanvraag concreet voor het Hondapark te Balen?

Op dit ogenblik is de omloop weinig multifunctioneel: het gaat bijna uitsluitend over de trainingsmogelijkheden voor motorcrossers en occasioneel quads (4X4). Enkele keren per jaar vindt er een wedstrijd plaats. Niettegenstaande de vergunning voor het terrein dagelijkse openingsuren mogelijk maakt, is het terrein op maandag en vrijdag gesloten en de dagen geopend van 13u tot 18u.
De sportmogelijkheden zullen in de toekomst zeer sterk uitgebreid worden: naast de huidige trainingsfaciliteiten wil het terrein mogelijkheden bieden voor karting, kartcross, motortrial, trial, supermoto, quad, autocross, 4X4. Daarnaast zou er ook nog mogelijkheden moeten zijn voor zachtere recreatie zoals paintball, boogschieten, paardensport, adventure, mountainbike, oriëntatieloop, hondensport. Kleiduifschieten en luchtsport zouden uitgesloten worden. 
Al deze sporten kunnen enkel uitgevoerd worden indien er een aanzienlijke uitbreiding van  de feitelijke openingsuren zal plaats hebben én het terrein in oppervlakte zal verdubbelen tot zo’n 20 ha. Het gemeentebestuur van Balen heeft hiervoor reeds haar toestemming gegeven.
Tenslotte dient hier te worden vermeld dat, niettegenstaande de provincie de opdracht heeft een locatie op haar eigen grondgebied te selecteren, er plannen bestaan of bestonden tot uitbreiding van het terrein naar de provincie Limburg.

Wat zijn de concrete gevolgen van dergelijke uitbreiding?

• Aanzienlijke uitbreiding van de openingsuren, waardoor zowel tijdens de weekdagen en weekends permanent hinderlijk lawaai zal gemaakt worden
  
• Aanzienlijke uitbreiding van de oppervlakte van het terrein, van ongeveer 7 ha tot 20 ha. Hiervoor zou vooral bosgebied opgeofferd worden.
  
• Het toegenomen aantal sporten zal ook aanzienlijk meer volk trekken. Dit betekent meer verkeersoverlast op de smalle landelijke wegen. 
  
• Samen met de verkeerstoename zal de verkeersonveiligheid voor de zwakke weggebruiker (fietser en voetganger) aanzienlijk toenemen
  
• Het toegenomen verkeer een het toegenomen aantal bezoekers zal de globale milieulast ernstig vergroten.
  

Wat zijn de belangrijkste bezwaren?

• Lawaaihinder: de gemeente heeft in het verleden deze locatie uitgekozen om zo min mogelijk hinder voor de omgeving te betekenen. Ze gaat er ook prat op dat er bijna geen klachten zijn. De feiten zijn enigszins anders: vooreerst situeert het terrein zich op de grens met de provincie Limburg. Rekening houdende met de heersende windrichtingen worden in de eerste plaats de direct omwonenden permanent met lawaai geconfronteerd. Maar daarnaast vooral woonkernen in Limburg, met name de Immert in Heppen-Leopoldsburg en Gerhees te (Oost)ham. Ook de Balense woonkernen de Stotert te Olmen en Schoorheide hebben meer dan geregeld hinder van het terrein. Last but not least ligt in de directe nabijheid (500m) een zone voor verblijfsrecreatie.
  
• Natuurwaarde: de omloop ligt in agrarisch waardevol gebied, op enkele honderden meter van 2 natuurgebieden, van een waterwinningsgebied, van een vogel- en habitatrichtlijngebied, en aan Limburgse zijde van een stiltegebied. De aanpalende Gerheserheide is broedgebied voor de zeldzame nachtzwaluw. 
  
• Vervuiling: Het Hondapark ligt naast een beek – de Heiloop - die behoort tot de bovenloop van de Grote Nete, en heeft in het verleden een vergunning aangevraagd om hierin haar afvalwater te lozen. De bovenloop van de Grote Nete, met Heiloop, heeft een Europese bescherming als habitatrichtlijngebied o.a. omwille van de kwaliteit van de waterlopen en het voorkomen van zeldzame vissoorten.
  
• Zoneplannen: zowel voor de provincie Antwerpen als Limburg is het hele grensoverschrijdende gebied gepland als een gebied voor laagdynamische toeristische activiteiten (wandel- en fietspaden) en delen ervan, omwille van de hoge natuurwaarden, als stiltegebied. Zowel de gemeenten Ham en Leopoldsburg als de Vlaamse Land Maatschappij (VLM) investeren  veel geld in de herinrichting van de Gerheserheide met ondermeer de aanleg van wandel- en fietspaden. De totale kostprijs wordt geraamd op 820.000,00 EUR, waarvan reeds een groot deel werd uitgevoerd;   Deze investeringen zijn nutteloos als door toenemende crossactiviteiten de recreanten vogels en andere dieren naar elders worden vergejaagd. 
  
• Betrouwbaarheid van de uitbater: Enkele jaren geleden werd een nieuwe milieuvergunning uitgereikt aan de uitbaters. Aangezien de omloop niet aan alle voorwaarden van de vergunning voldoet, is deze milieuvergunning geschorst. Niettegenstaande klachten blijft de omloop geopend en werden bomen in het bosgebied gerooid. 
  
• Heimelijk? De hele aanvraag tot uitbreiding van het Hondapark loopt zonder de omwonenden te kennen. De aanliggende gemeenten, die ruim delen in de last van de omloop, waren niet eens op de hoogte van de aanvraag!!! Veeleer toevallig zijn omwonenden op de hoogte geraakt van de recente ontwikkelingen. Het gemeentebestuur van Balen neemt hierin een dubbelzinnig standpunt in: enerzijds verklaren ze dat de last voor de omgeving niet mag toenemen, anderzijds steunen ze de aanvraag en de mogelijke uitbreiding van de openingsuren.
  

Wat wensen wij als omwonenden?

• Geen uitbreiding van het Hondapark! De draagkracht van de omwonenden is maximaal aangesproken. Meer last kan er niet meer bij. We wensen de uitvoering van de grensoverschrijdende plannen voor dit gebied met opwaardering van zijn natuurwaarden en als stiltegebied. Dit houdt ook in de stimulering van laagdynamische recreatieve en toeristische activiteiten.
  
• Op langere termijn een overleg over de openingsuren van het terrein met als resultaat geregelde lawaaivrije weekeinden, zoals dit ook in Vlarem wordt voor zien.
  
• Een open communicatie en berichtgeving over de ontwikkelingen van dit dossier.
  
• In het zoeken naar geschikte locaties dient de provincie gebruik te maken van de zoekzonekaarten die meer gepaste gebieden met reeds aanwezige hoge geluidslast en/of beperkte milieuwaarde aanduiden.
  

• In antwoord op een brief van een bezorgde buurtbewoonster schrijft de SPA-fractie van  de gemeente Balen: “Het is inderdaad zo dat de Vlaamse regering op zoek is naar een aantal permanente locaties voor geluidsproducerende sporten. Het Hondapark te Olmen is weerhouden als een van de mogelijke kandidaten….Op Vlaams niveau is er in consensus met alle politieke strekkingen bepaald om op deze locaties zoveel mogelijk sporten een plaats te geven.”. Dat dit geen evidentie is begrijpt ook de SPA-fractie van Balen, zo staat in hun brief. Je hoeft  geen tekening te maken. bij de overlast die zo’n uitbreiding betekent voor buurtbewoners en de omliggende natuur. 
• Zelfs de uitbaters “…begrijpen evenzeer dat het beter is om daar niet alle geluidssporten onder te brengen. In verkennende vergaderingen over deze materie hebben de uitbaters van het crossterrein, niettegenstaande de vraag van de overheid die voor elke sport een plaats wenst te vinden, zich steeds afwijzend opgesteld.” De brief eindigt met de stellige verzekering: “Het is niet de bedoeling om meer overlast naar de omgeving toe te veroorzaken”. 
• Ook de meerderheidspartijen in de Balense gemeenteraad CD&V en VLD werden door onze bezorgde buurtbewoonster aangeschreven. Net als hun collega’s van de SPA moeten zij gedacht hebben: “Stilte is goud waard”, want hun antwoord bleef uit. 

 
De technische werkgroep van de provincie Antwerpen schrijft echter andere dingen. In hun adviesrapport van april 2004 staat zwart op wit dat de gemeente positief staat tegenover een selectie van het Hondapark als multifunctionele lawaaisportzone met uitbreiding van de bestaande gebruiksuren. 

Naar de buurtbewoners toe verklaren  uitbaters en politici dus dat ze weliswaar streven naar een uitbreiding van het crosspark,maar dat ze niet van plan zijn om van die uitbreiding gebruik te maken: geen verlengde openingsuren, geen andere lawaaisporten, geen verdere aantasting van de omliggende natuur.

Naar de Provincie Antwerpen en de Vlaamse gemeenschap toe bieden de uitbaters met steun van de gemeente Balen zich aan als kandidaten binnen het uitbreidingskader dat door de overheid werd uitgeschreven. Dat betekent: extra faciliteiten (uitbreiding terreinen, verlenging openingsuren, bijkomende infrastructuur…) én invulling van die faciliteiten door andere lawaaisportgroepen (4X4, , rally, quad, supermoto,karting, trial, plus een rits zachtere recreatie van paintball tot paardensport).   De terreinen die een uitbreiding van vergunning krijgen engageren zich dus naar de Vlaamse gemeenschap, naar de Provincie én naar de beoefenaars van andere lawaaisporten toe om hen een plaats te geven in de vernieuwde infrastructuur.
 
Niemand kan momenteel zeggen wat de bedoeling is van de uitbaters van het Hondapark bij een mogelijke uitbreiding. 

Maar met een gemeenteraad die tegelijkertijd in 2 uiteenlopende richtingen koerst, staat één ding vast: het sputtert in Balen. En niet alleen aan de uitlaat van de crossmoto’s.